Akvaryum konusu genel olarak “hobi” olarak nitelendirilse de bugün dünya’nın çoğu ülkesinde su ürünleri yetiştiriciliği açısından önemli bir sektördür. Akvaryum içerisine alınan bir çok konu, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ticari açıdan önemli bir yer edinmiştir. Öyle ki, ekonomik açıdan güçlü olmayan tropik iklimli ülkeler’de, bir çok insan doğadan avlanma yolu ile ya da yetiştiriciliğini yaparak akvaryum balıklarını dış ülkelere pazarlama yoluyla önemli bir gelir elde etmektedir.
Ülkemiz’de de süs balığı yetiştiriciliği ile uğraşan büyük küçük bir çok işletme bulunmaktadır. İzmir Bergama’da ürettiği akvaryum balıklarını yurt içinde ve yurt dışında pazarlayan Ortadoğu Akvaryum, 18 dönüm üzerinde 3000 m2 kapalı, 2000 m2 seradan oluşan ve 4200 akvaryum, 650 havuz bulunan bir tesis olup, 60 değişik türde balık üretmekte ve aylık üretim kapasitesi ortalama 250.000 adettir.
Dünya’da özellikle gelişmiş ülkelerde oldukça fazla sayıda meraklısının var olduğu bilinen bir konudur. ABD’de tatlı su akvaryumu bulunduranların sayısı 9,2 milyon, deniz akvaryumu bulunduranların sayısı ise 730.000 olduğu tahmin edilmektedir. İngiltere’de ise 2003’de toplam 562.500 adet akvaryumun satıldığı belirtilmektedir.
Süs balıkları yetiştirme sektörü ve bu sektöre yan malzeme sağlayan pek çok iş kolu doğmuştur. Endonezya’da 470.000, Hindistan’da 300.000, Singapur’da ise yaklaşık 100.000 kişiye bu sektörde istihdam sağlanmaktadır.
Tayland’dan bir tesis görüntüsü;
Akvaryum balıkları ithalatı dünya genelinde toplam 659 milyon $’dır. Bu değere taşıma giderleri de eklendiğinde rakam 1 milyar $’ı aşmaktadır. Ayrıca bütün bunlara akvaryum malzemeleri; yem, filtreler, tanklar, süs malzemeleri, yardımcı yayınlar vs. eklendiği takdirde sektör’de dünya çapında dönen meblağ 30 milyar $‘ın üzerine çıkmaktadır.
Dünya’da akvaryum balıkları yanında, bitkileri açısından da önemli bir pazar bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda kontrollü koşullarda yetiştiriciliği yapılan üstün kalitedeki bitkilerin, risksiz olması nedeniyle tercih edilmektedir. Hollanda’da bulunan üretim tesisleri yaklaşık 240 çeşit bitki ile yılda 2-3 milyon dolar civarında ihraç yaptığı bilinmektedir.
Ülkemizin dünya pazarlarındaki durumundan bahsetmek gerekirse, 2002 yılı su ürünleri ithalatı 18 milyon $ olarak bilinmektedir. Bu miktar içerisinde süs balıklarına ödenen tutar ise 323.000 $ civarlarındadır. Süs balıkları ithalatı içerisindeki deniz balıklarının durumu ise 29.000 $ civarındadır.
Ülkemiz su ürünleri ihracatı ise 26.000 ton olup, ihracat karşılığı kazanılan tutar 96 milyon $‘dır. İhracatımız içerisinde süs balıklarının yeri oldukça düşük olup 18.000 $ dolaylarındadır.
Sonuç olarak ülkemiz su ürünleri ihracatı ithalatından 5 kat daha fazla olmasına karşın, süs balıkları ihracatımız ithalatımızdan çok daha azdır.
