Deniz ve okyanus ile ilgisi olan hemen hemen herkesin “en hızlı yüzen balık” olarak seçtiği bir şampiyon adayı vardır. Büyük balıkçılar için bu türler Mavi Marlin (Makaira sp.), Kılıç balığı (Xiphias gladius), Orkinos (Thunnus thynnus) ve Vahu (Acanthocybium solandri); Köpekbalığı hayranları için Dikburun Canavar Köpekbalığı (Isurus oxyrinchus); Yunuslar ile ilgilenenler için Pantropik benekli yunusu (Stenella attenuata), Beyaz yanlı liman yunusu (Phocoenoides dalli) ya da Katil balina (Orcinus orca); kimilerine göre ise Çatal kuyruklu balina (Balaenoptera physalus), Gök balina (Balaenoptera musculus) ve Kuzey balinası (Balaenoptera borealis) gibi türlerdir. Ancak gerçekte su içerisindeki hızın ölçülmesi oldukça zor bir iştir ve bu nedenle bir çok farklı kaynakta bir çok canlının hızı var olandan daha çok gösterilmiş ve abartılmış ya da yeterli kaynak ve veri olmadığı için hakkında pek bir şey söylenememiştir.
Su çok yoğun bir ortamdır -havanın yaklaşık 750 katı- ve bu nedenle su içerisinde hızlı yüzebilmek için oldukça büyük efor sarf etmek gerekir. Yüzme fiziği oldukça ağır ve karmaşık matematiksel formüllerden oluşur. Neyse ki bizim konumuz bu formülleri açıklamak değil. (Yoksa işimiz oldukça zorlaşırdı.) Su içerisinde hızı etkileyen faktörlerin başında, vücut şekli ve yapısı, yüzme organlarının büyüklüğü ve yapısı, bu organları hareket ettiren gücü veren kas yapısı ve hangi çevresel koşullar içerisinde yüzme işleminin gerçekleştiği gibi farklı nitelikler ve durumlar gelir. Ancak her ne olursa olsun, tüm deniz canlılarını aynı koşullar altında ulaşabilecekleri maksimum hıza ulaşmalarını sağlayacak ve bunu ekipmanlar yardımı ile ölçebilecek durumun oluşması ya da oluşturulması mümkün değildir. Ancak birbirine yakın çevresel koşullar altında, çeşitli araştırmacılar tarafından kayıt edilen yüzme rekorlarının düzenlenmesi ile tam olarak doğru olmasa da gerçekçi bir liste elde edilebilir.
Dünya’nın En Hızlı Yüzen Balıkları Listesi
Türkçe Adı | Bilimsel Adı | Yüzme Hızı |
---|---|---|
Deniz Kulağı | Haliotis sp. | 0,0054 m/sn |
Yılan Balığı Anası | Zoarces sp. | 0,22 m/sn |
Hurma Kayası | Gobius minutus | 0,27 m/sn |
Tereyağı Balığı | Pholis gunnelus | 0,31 m/sn |
Çaça Balığı | Clupea sprattus | 0,62 m/sn |
Deniz Dikenli Balığı | Spinachia spinachia | 0,78 m/sn |
Dere Pisisi | Pleuronectes flesus | 1,07 m/sn |
Amerikan Yılan Balığı | Anguilla rostrata | 1,07 m/sn |
Pisi Balığı | Pleuronectes platessa | 1,30 m/sn |
Kırlangıç Balığı | Trigla sp. | 1,38 m/sn |
Ringa Balığı | Clupea harengus | 1,61 m/sn |
İnsan | Homo sapiens | 2,25 m/sn |
Alabalık | Salmo trutta | 2,41 m/sn |
Pasifik Som Balığı | Oncorhynchus sp. | 3,58 m/sn |
Uskumru | Scomber scombrus | 5,36 m/sn |
Pasifik Som Balığı (Sıçrayarak) | Oncorynchus sp. | 6,26 m/sn |
Gentoo Penguen | Pygoscelis papua | 7,6 m/sn |
Afalina | Tursiops truncatus | 7,6 m/sn |
Pasifik Beyaz Yanlı Yunusu | Lagenorhynchus obliquidens | 7,6 m/sn |
Lambuka | Coryphaena hippurus | 8,9 m/sn |
Kalamar | Loligo opalescens | 8,9 m/sn |
Deri Sırtlı Deniz Kaplumbağası | Dermochelys coriacea | 9,83 m/sn |
Tırtak (Bayağı Yunus) | Delphinus delphis | 10,5 m/sn |
Pamuk Balığı | Prionace glauca | 10,95 m/sn |
Pantropik Benekli Yunusu | Stenella attenuata | 11,04 m/sn |
Kaliforniya Deniz Aslanı | Zalophus californianus | 11,17 m/sn |
Oluklu Balina | Balaenoptera physalus | 11,36 m/sn |
İskarmoz | Sphyraena sp. | 12,07 m/sn |
Gök Balina | Balaenoptera musculus | 13,30 m/sn |
Kısa Yüzgeçli Kara Balina | Globicephala macrorhynchus | 13,59 m/sn |
Dikburun Canavar Köpekbalığı | Isurus oxyrinchus | 13,85 m/sn |
Beyaz Yanlı Mutur (sıçrayarak) | Phocoenoides dalli | 15,42 m/sn |
Katil Balina | Orcinus orca | 15,42 m/sn |
Uçan Balık (planör yaparak) | Exocoetidae | 15,64 m/sn |
Lambuka (Sıçrayarak) | Coryphaena hippurus | 16,54 m/sn |
Torik/Palamut (Sıçrayarak) | Sarda sp. | 17,88 m/sn |
Beyaz Ton Balığı (Sıçrayarak) | Thunnus alalunga | 17,88 m/sn |
Orkinos (Sıçrayarak) | Thunnus thynnus | 19,40 m/sn |
Sarı Yüzgeçli Orkinos (Sıçrayarak) | Thunnus albacares | 20,72 m/sn |
Vahu (Sıçrayarak) | Acanthocybium solandri | 21,40 m/sn |
Mavi Marlin (Sıçrayarak) | Makaira sp. | 22,35 m/sn |
Kılıç Balığı (Sıçrayarak) | Xiphias gladius | 26,82 m/sn |
Yelken Balığı (Sıçrayarak) | Istiophorus platypterus | 30,4 m/sn |
Yukarıdaki listeden sonra sanırım artık en hızlı balığın hangisi olduğuna karar vermek çok daha kolaylaştı. Aslında kolaylaşmadı, hatta bilimsel açıdan bakıldığında pek bir şey değişmiş de sayılmaz. Örneğin yüzyıllar boyu en hızlı yüzen balığın yunuslar olduğu düşünülmüştür. Çünkü yunuslar oldukça hızlı teknelerin önlerine geçer ve tekne ne kadar hızlanırsa hızlansın teknenin önünde gitmeye devam edebilmektedirler. Böyle bir şeyin gerçekleşebilmesi sadece teknenin ön kısmının suyu yararken ön tarafta oluşturduğu itme kuvvetinden kaynaklanmaktadır. Bu şekilde düşünülürse hangi balığın en hızlı yüzen balık olduğuna karar vermek de oldukça güçleşir. Örneğin eğer sıçramak, yüzmek olarak düşünülürse kazanan canlı tabii ki yelken balığı olacaktır. Ancak yalnızca sualtında gerçekleşen yüzme hareketlerinden bahsedecek olursak Dikburun Canavar Köpekbalığı şampiyon seçilebilir. Sırf beygir gücü açısından bakarsak Gök Balina açık ara öndedir diyebiliriz. Ancak son derece efektif bir kombinasyon olan, hız, dayanıklılık ve güç olarak bakarsak, Katil Balina yarışmamızın kazananıdır denilebilir.
Yukarıdaki tablodaki değerleri karşılaştıracak olursak, en hızlı canlı olan Yelken Balığı 30,4 m/sn hıza ulaşabilmekte, bu rakam yaklaşık olarak 109 km/sa demek. Normal bir insanın en fazla ulaşabildiği hız ise, Guinness Rekorlar Kitabı’na girmiş en yüksek hıza ulaşan yüzücü olan Eamon Sullivan’a aittir ve yalnızca birkaç saniyeliğine 8.34 km/sa dir. Yani bu durumda bugüne kadar kaydedilmiş en hızlı insan yüzme rekorunun yaklaşık olarak 13 katına sahiptir Yelken Balığı, tabi sıçrayarak işe hile karıştırmasını saymazsak. Ancak hatırlatılması gereken bir başka konu ise tabloda verilen değerlerin, değer sahibi canlılar tarafından sürekli olarak yansıtılamamasıdır. Özellikle listenin sonuna yaklaşıldıkça bu yüzme hızlarının canlılar tarafından sabit olarak tutulabileceği süre kısalmaktadır. Yani Yelken Balığı kilometrelerce 109 km/sa hızında yol almamaktadır.
Fotoğraflar: Alexander Safonov, Lawrence Tulissi, Jeff Milisen, Ryan Somma, Claire H.
Bu sayfadaki içerik büyük bir oranda buradaki içeriğin türkçeye çevirisi ile elde edilmiştir.